BARBARA MARCINKOWSKA, Redaktor naczelna
Grudzień to zazwyczaj czas podsumowań działalności różnych instytucji i organizacji. Dla nas – członków Centrum Inicjatyw Międzynarodowych i autorów tego bloga – jest to czas tym bardziej szczególny, iż przypomina o naszych początkach. CIM powstało w 2010 roku właśnie w grudniu i od tego czasu zimowym podsumowaniom towarzyszy refleksja nad naszą działalnością. Blog był jednym z pierwszych CIMowych projektów – miejscem, w którym w myśl naszego motta możemy przybliżać świat naszym czytelnikom i sympatykom. I staramy się go przybliżać już od czterech lat. A czym żył blog w 2014 roku? Jakie wydarzenia nasi autorzy uznali za najistotniejsze? Przeczytajcie!
Ukraina
Ukraina pojawiła się jako istotny aktor na arenie międzynarodowej już pod koniec 2013 roku, w związku z odmową podpisania układu stowarzyszeniowego z UE i masowymi protestami Ukraińców na kijowskim Majdanie. Sytuacja na Ukrainie praktycznie zdominowała media na długi czas – właściwie cały 2014 rok, a komentarze na jej temat pojawiały się również na naszym blogu. W styczniu, Anita Sęk pytała, co się dzieje z Ukrainą i jaka czeka ją przyszłość w swoim artykule pt.: „Ukraina znowu na rozdrożu – czyli co z tą Ukrainą2?”. Na przełomie lutego i marca nasi autorzy przyjrzeli się stanowisku różnych państw – w tym europejskich i światowych mocarstw – wobec sytuacji na Ukrainie. Aleksander Siemaszko przybliżył stanowisko USA, Quentin Genard – Unii Europejskiej. Karolina Libront przyjrzała się temu, co o sytuacji na Ukrainie myślą Niemcy, a Barbara Marcinkowska – Francuzi. Nie zabrakło też polskiego stanowiska, które postarała się przybliżyć Marta Makowska. Anita Sęk zaproponowała spojrzenie na rosyjską perspektywę, a Dominika Klimowicz przytoczyła ciekawą tezę, iż to, co się dzieje na Ukrainie ma wpływ na politykę wewnętrzną Iranu.
Ukraina i jej konflikt z Rosją były również tematem kilku późniejszych artykułów (Jak silna jest Rosja?; Bohaterom – chwała, a co pozostałym? O sytuacji uchodźców ze wschodniej Ukrainy; „Nie będę już lubił pasztetu strasburskiego…”, czyli skutki ograniczeń importowych wprowadzonych przez Rosję; Prawdziwa moc czwartej władzy – czyli jak Rosjanie widzą tragedię Boeinga – 777; Sprawozdanie z misji obserwacyjnej wyborów prezydenckich na Ukrainie w ramach misji OBWE/ODHIR), które ukazały się na naszym blogu. Ostatni z nich (Zachód – Ukraina: związek bez szans?) – opublikowany 2 grudnia – dowodzi, że temat Ukrainy był żywy przez cały rok, i takim pewnie jeszcze pozostanie w roku 2015.
Wybory europejskie
Pomimo silnego zaangażowania na arenie międzynarodowej, Unia Europejska musiała się skupić też na wewnętrznych wyzwaniach, a takim niewątpliwie okazały się wybory do Parlamentu Europejskiego. Komentowaliśmy je dla Was praktycznie na żywo – publikując przewidywania i analizy wyników w poszczególnych krajach. Część z nich powiązana była z narodowymi i samorządowymi wyborami, których wyniki pomagały spojrzeć z szerszej perspektywy na przyszłość Parlamentu Europejskiego.
Z dużym zaciekawieniem śledziliśmy wybory w Belgii – państwa, które przyzwyczaiło nas już do tego, że na stworzenie rządu trzeba poczekać czasem nawet… kilkanaście miesięcy. W tym roku wybory parlamentarne zostały zaplanowane na ten sam termin, co wybory do Parlamentu Europejskiego, dzięki czemu w belgijskich mediach dzień wyborów określany był jako „Super Sunday”. Z Brukseli sytuację relacjonował dla nas Quentin Genard w swoich artykułach:
- Belgian politics: one month before the « super Sunday »
- European and Belgian elections D-Day+1: a look at the results
- Elections in Belgium: one month later, beginning of the end or end of the beginning?
We Francji wybory do Parlamentu Europejskiego poprzedzone zostały wyborami samorządowymi. O przewidywaniach, rezultatach i niepokojach z nimi związanych pisałam na blogu CIM w lutym i maju:
Wybory do Parlamentu Europejskiego komentowali dla nas również:
- Aleksandra Radziwoń – Wybory do PE w Niemczech – SPD odzyskuje poparcie, nad FDP zawisły czarne chmury
- Marta Makowska – Polska umiarkowana
- Przemysław Sopoćko – Rok wyborczy 2014 w Zjednoczonym Królestwie – żółta kartka dla torysów czy wiatr w żagle dla laburzystów i UKIP?
- oraz Anna Biernacka-Rygiel, która ponadto przyjrzała się wyborom parlamentarnym i prezydenckim w Grecji (Grecja Skręca na lewo…; Grecja skręca na lewo… (cz. 2) ; Grecja: nowy prezydent – nowa szansa?)
Zmiany w Parlamencie Europejskim poprzedziły zmiany na czołowych stanowiskach w instytucjach Unii Europejskiej. Na naszym blogu wzięliśmy pod lupę zwłaszcza zmiany w Komisji Europejskiej, w tym na stanowisku Wysokiej Przedstawiciel UE ds. WPZiB:
- R. Smentek, Wysadzeni z siodła? Niemieckie reakcje na skład Komisji Europejskiej
- M. Makowska, Federica Mogherini – nowa szansa dla unijnej polityki zagranicznej?
- A. Biernacka-Rygiel, Polityka migracyjna nowym priorytetem UE?
Europejskie wybory dotyczyły również innych kwestii. W lutym pisaliśmy np. o (nie)europejskich wyborach Szwajcarów, którzy głosowali nad zaostrzeniem polityki migracyjnej wobec mieszkańców UE (Wotum braku zaufania…), a we wrześniu o decyzji Szkotów o pozostaniu w Zjednoczonym Królestwie (Rozwodu nie będzie. Szkocja nie chce niepodległości). W listopadzie Cezary Szczepaniuk zastanawiał się natomiast nad konsekwencjami wyboru przez Mołdawię tzw. „opcji europejskiej” (Moldovan way to Association Agreement and DCFTA vs the Russian Customs Union).
Europejskie skandale
Europa nie obyła się też bez kilku politycznych skandali w 2014 roku. Pierwszy styczniowy wpis poświęcony był zamieszaniu w Wielkiej Brytanii wokół kwestii imigrantów z Polski (Polacy elementem polityki Davida Camerona). W późniejszych miesiącach przybliżaliśmy Wam skandale w dawnym super-tandemie europejskim. Aleksandra Radziwoń (Pierwszy skandal niemieckiej koalicji) i Rafał Smentek (Dysharmonia w orkiestrze Merkel – kwestie sporne w ramach niemieckiej koalicji) przybliżali problemy naszych zachodnich sąsiadów, a ja komentowałam ciążące na Nicolasie Sarkozym zarzuty, które – mimo swojej wagi – raczej nie przeszkodzą mu w powrocie do wielkiej polityki (Polityczny koniec Sarkozy’ego?).[1]
Europejskie bezpieczeństwo energetyczne
Ważnym tematem w 2014 roku było dla nas bezpieczeństwo energetyczne w Europie. Pisaliśmy o nim kilkakrotnie, inspirując się tematyką Weimar Youth Forum 2013, które odbyło się w Bonn pod koniec 2013 roku. W nawiązaniu do Forum zapoczątkowaliśmy serię „Dialog Weimarski”, który w 2014 roku poświęcony był właśnie bezpieczeństwu energetycznemu.
O bezpieczeństwie energetycznym na naszym blogu pisali:
- R. Smentek, The new era of energy? Dilemmas for the future
- R. Smentek, DW Interview: Coal, Nuclear or Renewable? Future of Energy Policy within the Weimar Triangle
- K. Czupa, The Middle East Gets Green – with the EU’s Help
- A. Radziwoń, Niemieckie reakcje na unię energetyczną
- Q. Genard, Blackout in Belgium
UE – USA
Ważnym, choć nie do końca wyeksploatowanym, tematem w 2014 roku były handlowe pertraktacje między Unią Europejską i Stanami Zjednoczonymi. Pisaliśmy nie tylko o przygotowanym Transatlantic Trade and Investment Partnership (Q. Genard, Negotiating the TTIP: after three rounds, has economic won against social and environmental considerations?; M. Gołaszewska, TTIP szansą nie tylko dla koncernów), ale również o unijno-amerykańskich sporach na forum światowej Organizacji Handlu (USA vs UE – handlowe licytacje).
Azja
Azja zawsze była istotnym kierunkiem naszych badań. Nie zapomnieliśmy o niej również w tym roku. Dzięki współpracy z Katarzyną Urbaniak opublikowaliśmy relację z protestów w Hongkongu (Hongkong – na żywo z protestów). Na łamach bloga nie zabrakło też miejsca dla Indii (Ray of hope? Nowy indyjski rząd Narendry Modiego), Birmy (W birmańskiej polityce: wojskowi trzymają się mocno), czy Indonezji (Widodo, czyli nowe otwarcie).
Bliski Wschód
Chociaż echa Arabskiej Wiosny już osłabły, Bliski Wschód dalej pozostaje ważnym regionem, zwłaszcza w obliczu ożywienia jednego z najstarszych konfliktów świata – konfliktu bliskowschodniego. O problemach Palestyny i Izraela pisała Katarzyna Czupa w swoim artykule „Resolving the unresolvable” . Jednak Bliski Wschód to nie tylko problem samostanowienia Palestyny, dlatego nie zapomnieliśmy też o innych krajach regionu: Jordanii (A. Spath, Jordan: Between Stability and Spillover), Afganistanie (K. Ciborowicz, Afgański impas wyborczy) czy Turcji.
W tym roku dużym zainteresowaniem obdarzyliśmy politykę wewnętrzną Turcji – państwa, które uznajemy za ważnego regionalnego gracza, a które na przełomie ostatnich dwóch lat doświadczyło istotnych zmian politycznych. Karol Wasilewski komentował dla nas te zmiany, poczynając od wyborów prezydenckich (Brace Yourselves, The New Turkey is Coming ; Koronacja sułtana). Artykuły na blogu były uzupełniane przez wywiady udzielane dla Polskiego Radia 24 (Turcja państwem wyznaniowym?; Papież odwiedza Turcję; Turcja w stronę dyktatury; Tureckie demonstracje przeciwko islamistom; Turcja a Państwo Islamskie).
Afryka
W 2014 roku Afryka częściej pojawiała się na naszym blogu dzięki zaangażowaniu Wojciecha Gila. Poruszał on zarówno tematykę bezpieczeństwa, jak i kwestie ekonomiczne. W. Gil przygotował dla nas serię artykułów o państwach afrykańskich, które uzupełnił o próbę analizy ich relacji gospodarczych z Polską. W ramach serii afrykańskiej ukazały się:
- Centralna Afryka jako test dla wspólnoty międzynarodowej
- Dokąd zmierza RPA?
- Rwanda: 20 lat po ludobójstwie
- Nigeryjska polityka a Boko Haram
- Nigeria jako naftowe mocarstwo Afryki
- POLANDAFRICA: stan relacji gospodarczych Polski z państwami afrykańskimi
Artykuły W. Gila uzupełniła Paulina Wojciechowska, prezentując analizę na temat sytuacji humanitarnej w Sudanie Południowym (Dinkowie i Nuerowie. Katastrofa humanitarna w Sudanie Południowym).
Ameryka Łacińska
W tym roku nie zabrakło także akcentu latynoskiego. Na wiosnę pisaliśmy o mocarstwowych ambicjach Brazylii (Brazylijska polityka zagraniczna a kryzys w Wenezueli. Wyzwania rosnącej potęgi regionalnej) i o wyzwaniach ekonomicznych stojących przed rządem i społeczeństwem Peru (Peru – wyzwania łacińskiego tygrysa). W sierpniu K. Czupa komentowała szczyt państw BRICS, który odbył się w Brazylii i zastanawiała się nad przyszłością tego ugrupowania (BRICS – does it really make sense?).
Bezpieczeństwo międzynarodowe
Jak zwykle gros artykułów poświęciliśmy różnym aspektom bezpieczeństwa międzynarodowego. Szczególną uwagę zwróciliśmy na NATO w związku z piętnastą rocznicą przystąpienia Polski do Paktu i nowymi wyzwaniami, jakie stoją przed tą organizacją (Modernizacja techniczna sił zbrojnych a 15 lat Polski w NATO; Szczyt NATO w Walii – historia zatoczyła koło). Wyzwaniom niemieckiej polityki bezpieczeństwa poświęcony był artykuł Rafała Smentka zatytułowany „Czarny orzeł na rozdrożu – niemiecka polityka zagraniczna i bezpieczeństwa 25 lat po zjednoczeniu”, a tym stojącym przed Unią Europejską – artykuł Kamila Mazurka (Dekonsolidacja stosowana? Czyli czy wojskowy przemysł stoczniowy w Europie ulegnie rozdrobnieniu?) oraz kolejny artykuł z zapoczątkowanej w 2013 roku serii analizującej misje petersberskie (CII Petersberg Series: EULEX Kosovo: the largest EU Mission with little success). Również niektóre artykuły dotyczące Bliskiego Wschodu skupiały się na aspekcie bezpieczeństwa : C. Szczepaniuk, Rosyjsko-izraelska współpraca w dziedzinie zbrojeń; Ł. Smalec, „Wojna Obamy” zmierza ku końcowi; K. Ciborowski, „Nowa wielka gra” w Afganistanie. Mieliśmy też przyjemność patronować konferencji „Bezpieczeństwo – Warto rozmawiać” organizowanej na Akademii Obrony Narodowej, z której relacja ukazała się na naszym blogu.
Islamic Finance
Nowością w 2014 roku była seria artykułów „Let’s talk about Islamic finance” opracowana w ramach przygotowań do konferencji „Islamic finance. A new solution for entrepreneurs and investors?”. W zapoczątkowanej przez Katarzynę Czupę serii specjaliści od Azji, Bliskiego Wschodu i finansów międzynarodowych starali się przybliżyć specyfikę bankowości muzułmańskiej i jej rosnącą rolę w relacjach gospodarczych między państwami. W ramach serii ukazały się takie artykuły, jak:
- K. Czupa, Let’s talk about Islamic finance – facts that everybody should know
- P. Wojciechowska, Raczkujące finanse muzułmańskie w Indiach
- P. Chomicka, The Saudi Way
- K. Sidło, The use and abuse of Islamic financial instruments – the case of kafala
- M. Rybinski, Analiza zasad muzułmańskich funduszy Venture Capital na podstawie rynku malezyjskiego
- K. Czupa, Islamic finance. A new solution for entrepreneurs and investors?
Praca w instytucjach UE?
Anna Biernacka-Rygiel (członkini Team Europe), która dołączyła w tym roku do zespołu autorów bloga CIM, starała się przybliżyć naszym młodszym czytelnikom, w tym studentom i licealistom, możliwości zatrudnienia, jakie daje Unia Europejska (np. Jakie możliwości daje absolwentom UE?). W wywiadach przeprowadzonych m.in. z pracownikami Komisji Europejskiej, Ambasadorką Karier UE, czy stażystami w instytucjach unijnych prezentowała nie tylko sylwetki osób już pracujących w instytucjach unijnych, ale i drogę, jaką musieli pokonać. Artykuły uzupełniane były o praktyczne wskazówki i informacje.
Czym nas zaskoczy 2015 rok?
Marta Makowska w swoim ostatnim grudniowym artykule (2015: czy Unia Europejska wyjdzie z politycznego impasu?) zastanawiała się nad wyzwaniami, jakie 2015 rok przyniesie Unii Europejskiej, a zwłaszcza unijnej dyplomacji. I choć uznajemy UE za istotny kierunek naszych badań, to jako redakcja i zespół autorów bloga chcemy sięgać dalej, patrzeć szerzej i rozumieć więcej ze świata. Mamy nadzieję, że udało nam się choć trochę przybliżyć sprawy międzynarodowe naszym Czytelnikom w 2014 roku, i że będziemy to czynić dalej w latach następnych. A czym nas zaskoczy 2015 rok? Zobaczymy – już w kolejnych artykułach.
W imieniu redakcji bloga CIM i wszystkich autorów, życzę Wam, Drodzy Czytelnicy, szczęśliwego Nowego Roku!
[1] Ponowny wybór Nicolasa Sarkozyego na szefa partii (l’UMP) zdaje się potwierdzać tę tezę.
Przeczytaj też:
B. Marcinkowska, Pokłosie Arabskiej Wiosny, niezdecydowana Ukraina, europejskie problemy z imigrantami i zmiany w polskiej dyplomacji – czyli czym nas zaskoczył 2013 rok
B. Marcinkowska, 2012 – rok konfliktów, wyborów i zmian