Lokalność po indyjsku

PAULINA WOJCIECHOWSKA, Program Azjatycki

Indie szczycą się mianem największej demokracji świata, a według prognoz demograficznych, około roku 2020 staną się państwem najludniejszym. Obszar, który jedność polityczną osiągnął po raz pierwszy w XIX, podczas kolonialnego panowania Brytyjczyków, zamieszkiwany przez 1,2 mld ludności na przestrzeni 3,2 mln km2 nie może być zwarty pod względem politycznym, etnicznym, religijnym, językowym czy gospodarczym. O ogromnych różnicach regionalnych pomiędzy poszczególnymi częściami może długo opowiadać nawet przeciętny turysta, który odwiedzał zarówno Goa, Bombaj, New Delhi i Dharamsalę. Każdy ze indyjskich stanów jest jakby mini-państwem, realizującym własne interesy, niezależne od polityki prowadzonej przez rząd centralny. 

Indie dzielą się na 28 stanów związkowych i 7 terytoriów (6 terytoriów związkowych i jedno terytorium stołeczne). Każdy stan ma swojego gubernatora, wybieralny parlament i rząd – odpowiedzialność stanowego premiera przed parlamentem jest identyczna jak odpowiedzialność premiera państwa przed parlamentem w New Delhi. W niektórych stanach istnieje także  pańćajat  – instytucja demokracji lokalnej.

Liczba ludności zamieszkująca poszczególne stany dorównuje pokaźnych rozmiarów państwom – Uttar Pradesh zamieszkuje 183 mln ludności, Maharashtra – 104 mln, Bihar – 90 mln. Struktura władzy lokalnej jest spuścizną władzy kolonialnej, między innymi – dzięki reformie wprowadzonej przez Lorda Ripona w 1882 roku. Wiele kluczowych decyzji gospodarczych podejmowanych jest przez rządy stanowe, kierujące się własnymi, odrębnymi od rządu interesami – dla rządu centralnego w New Dehli, rządy lokalne często postrzegane są jako rywal, a nie partner.

Religia i język są najważniejszymi czynnikami różnicującymi społeczność Indii- były one pomocniczymi kryteriami podziału terytorialnego dokonywanego w 1956 roku. Oczywiście, nie oznacza to, że stany są terytoriami zamieszkiwanymi przez ludność o tej samej tożsamości językowej bądź religijnej – przeciwnie, każdy z nich zamieszkiwany jest przez lokalne mniejszości. Aż 21 lokalnych języków dopuszczonych jest jako języki wykładowe lub urzędowe w poszczególnych stanach, co bywa przyczyną dyskryminacji ludności posługującej się innym miejscowym językiem.

Stany różnią się znacznie pod względem gospodarczym. Bangladore – indyjska Dolina Krzemowa – zbiorowisko firm z branży IT czy biotechnologii, wizualnie odmienna od „kolorowych” Indii, przypominająca raczej „szarą” zachodnią metropolię.

Popularność politycznych idei zmienia się w zależności od regionu – np. komuniści to głównie Kalkuta czy Bengal Zachodni, stopniowo rozszerzający swoje wpływy na sąsiednie stany.

W latach 90., po zakończeniu 50-letnich rządów Partii Kongresowej na indyjskiej scenie politycznej pojawiło się mnóstwo niewielkich partii o zasięgu głównie lokalnym. Reprezentują one interesy lokalnych grup społecznych, zawodowych, a także kastowych. W wielu rządach stanowych mają przewagę przedstawiciele lokalnych partii politycznych, gdzie głównym kryterium przynależności bywa tożsamość etniczna i język, religia, kasta.

W Andra Pradesh, stanie na południu Indii największa lokalna partia, Telegu Desam, założona przez aktora NT Rao, budowana jest wokół kryterium językowego. Akali Dal, partia działająca w kilku stanach na północy Indii, reprezentuje interesy Sikhów.  Najczęściej spotykaną koalicją jest współpraca między partią lokalną a jedną z ogólno-indyjskich partii. Tożsamość językowa czy religijna jest bardzo często wykorzystywana przez polityków, zarówno na szczeblu regionalnym, jak i ogólnonarodowym.

Polityka wewnętrzna Indii bywa postrzegana niemal jak międzynarodowa – rządy stanowe realizują przede wszystkim swoje własne, polityczne i gospodarcze interesy. Na poziomie stanów podejmowanych jest wiele decyzji dotyczących edukacji. W Bengalu Zachodnim, gdzie rządząca partia Trinamool Congress zminimalizowała obecność Marksa i Engelsa w podręcznikach do historii – przez poprzednie trzydzieści lat rządzili komuniści.

Na poziomie lokalnym regulowanych jest wiele kwestii związanej z religią – uchwalona w Radżastanie Rajasthan Freedom of Religion Bill ma na celu m.in. kontrolę „nieuczciwej” konwersji z jednej religii na inną. Lokalne partie rządzące w Tamilandzie, stanie na zachodzie Indii, zamieszkiwanym przez drawidyjską większość Tamilów – zaangażowane są intensywnie w sprawy niedalekiej Sri Lanki. Korzenie obu partii (All India Anna Dravida Munnetra Kazagham; All India Anna Dravida Munnetra Kazagham) wywodzą się jeszcze z czasów sprzed niepodległości, zbudowane są na przynależności narodowej. Niedawne, majowe głosowaniem w Radzie Praw Człowieka ONZ, gdzie Indie głosowały przeciwko Sri Lance, spotkało się z silnymi protestami ze strony Tamillandu. Naciski lokalnych rządów na rząd w New Delhli są z resztą normalną praktyką. Protesty ze strony lokalnej partii spowodowały m.in. zaprzestanie negocjacji umowy  Teesta Treaty z Bangladeszem.

Według Konstytucji, rząd centralny ma silną pozycję względem lokalnych rządów – jednak w praktyce lokalność nabiera w Indiach coraz większego znaczenia. W demokratycznym państwie, zamieszkiwanym przez różne mniejszości istotnym jest by  miały one swój głos, możliwość wpływania na politykę, jeśli nie na szczeblu centralnym, to choćby lokalnym. Dla Indusów z południa sprawy dotyczące północy państwa, kontaktów Indii z Nepalem czy Birmą mogą być równie mało ważne, co dla nas stosunki Islandii z Irlandią – ważne, by lokalnie wszystko zmierzało do realizacji ich własnych interesów.