Dr Anna Biernaka-Rygiel
7 lipca 2019 roku w Grecji odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne. Oryginalnie miały one zostać przeprowadzone w październiku tego roku, ale grecki premier Aleksis Tsipras, wywodzący się z rządzącej dotychczas partii Syriza, zwołał wybory przedterminowo w związku z przegraną Syrizy w majowych wyborach do Parlamentu Europejskiego.
W przedterminowach wyborach, podobnie jak w majowych eurowyborach, zwyciężyła Nowa Demokracja. Liderem partii jest Kyriakos Mitsotakis, syn byłego premiera i brat byłej minister spraw zagranicznych. Rządząca od 2015 r. Koalicja Radykalnej Lewicy (Syriza) uplasowała się na drugim miejscu, tym samym przechodząc do opozycji. Nowy rząd został zaprzysiężony 17 lipca br.
Nowa Demokracja zdobyła 39,85% poparcia, a na rządzącą Syrizę głosowało 31,53% obywateli. Należy zaznaczyć, że grecki system wyborczy dodatkowo premiuje wygranego[1], dlatego konserwatyści otrzymają 158 miejsc w 300-osobowym parlamencie, Syriza natomiast jedynie 86. Na trzecim miejscu uplasował się Ruch na rzecz Zmian (Kinal) – partia założona w 2018 r. przez członków jednej z tradycyjnie największych partii Grecji Pasok (Ogólnogreckiego Ruchu Socjalistycznego), który otrzymał 8,1% głosów i wprowadzi tym samym 22 posłów do parlamentu. Czwarte miejsce zajęła partia KKE (5,3% głosów i 15 mandatów), nacjonaliści z partii Greckie Rozwiązanie Kyriakosa Welopulosa (skrajnie prawicowa partia, sprzedająca w telewizji listy do Jezusa) zdobyli 3,7% głosów, co daje przekłada się na liczbę 10 posłów w parlamencie. Ostatnią partią, która wejdzie greckiego parlamentu jest Europejski Realistyczny Front Nieposłuszeństwa byłego ministra finansów Giannisa Warufakisa. Zdobył on poparcie na poziomie 3,44% głosów i wprowadzi 9 posłów. Warto w tym miejscu również zwrócić uwagę na fakt, że neonazistowski Złoty Świt nie przekroczył 3-procentowego progu wyborczego i po raz pierwszy od siedmiu lat nie ma swojej reprezentacji w greckim parlamencie.
Wyniki wyborów wskazują, że Syrizą rozczarowanych było wielu Greków, których zmęczyły wysokie podatki, bezrobocie i brak perspektyw. Wielu wyborców udając się do urn chciało też ukarać tę partię za oddanie byłej jugosłowiańskiej republice nazwy Macedonia. Ponadto często wymienianym powodem były ubiegłoroczne tragiczne pożary w Grecji, w których życie straciły setki osób. Sporo Greków oskarża rząd Tsiprasa o nieudolność w tej kwestii.
Głównymi postulatami Nowej Demokracji były stworzenie miejsc pracy i przyciągnięcie zagranicznych inwestycji do Grecji. W swoim przemówieniu Kyriakos Mitsotakis powiedział m.in., że zobowiązuje się do obniżenia podatków i zwiększenia inwestycji, dzięki czemu powstaną nowe miejsca pracy i nastąpi wzrost, który doprowadzi do wyższych pensji i emerytur w bardziej wydajnym państwie. Wskazał również, że parlament nie będzie miał przerwy wakacyjnej, a w pierwszej kolejności skupi się na odciążeniu klasy średniej.
Kyriakos Mitsotakis powołał na początku lipca nowy rząd. Warto zwrócić uwagę, że zmiany na stanowiskach ministrów były raczej osobowe. Resorty same w sobie nie uległy większym przetasowaniom. Pozostało m.in. osobne Ministerstwo ds. turystyki, sektora który dla Grecji jest wyjątkowo ważny.
Skład rządu, wg. greckich mediów przedstawia się następująco:
- Premier – Kyriakos Mitsotakis
- Zastępca Premiera – Panagiotis Pikrammenos
- Minister Stanu – George Gerapetritis
- Minister w Gabinecie Premiera – Akis Skertsos
- Rzecznik Prasowy – Stelios Petsas
- Minister Finansów – Christos Staikouras
- Minister Inwestycji i Rozwoju – Adonis Georgiadis
- Minister Spraw Zagranicznych – Nikos Dendias
- Minister Ochrony Obywateli – Michalis Chrysochoidis
- Minister Obrony Narodowej – Nikos Panagiotopoulos
- Minister Edukacji I Religii – Niki Kerameus
- Minister Pracy i Spraw Socjalnych – Yiannis Vroutsis
- Minister Zdrowia – Vassilis Kikilias
- Minister Środowiska i Energii – Costis Hatzidakis
- Minister Kultury i Sportu – Lina Mendoni
- Minister Sprawiedliwości – Costas Tsiaras
- Minister Spraw Wewnętrznych – Panagiotis Theodorikakos
- Minister Cyfryzacji – Kyriakos Pierrakakis
- Minister Infrastruktury i Transportu – Kostas A. Karamanlis
- Minister Żeglugi i Wysp – Yiannis Plakiotakis
- Minister Rozwoju Rolnictwa i Pożywienia – Makis Voridis
- Minister Turystyki – Haris Theocharis
Niemniej jednak warto wskazać, że na zachodzie wyniki wyborów w Grecji nie są odbierane zbyt pozytywnie. Dla przykładu, niemiecki dziennikarz Holgea Zschaepitz stwierdził, że właśnie powrót do władzy starej elity obniżył rentowności greckich obligacji poniżej oprocentowania amerykańskich papierów dłużnych.[2]
Komentarz eksperta
Należy przyznać, że postulaty przedstawione przez nowego premiera brzmią nieco jak obietnice bez pokrycia. Będzie on musiał bowiem kontynuować reformy zapoczątkowane przez rząd Tsiprasa, mające na celu wyjście Grecji z kryzysu ekonomicznego. Poza tym znajduje się on pod silną presją instytucji finansowych i opinii międzynarodowej. Niemniej jednak Grecy byli już zmęczeni ciągłym zaciskaniem pasa i rozczarowani rządem Syrizy, która de facto nie rządziła zgoła inaczej aniżeli PASOK, czy Nowa Demokracja. Sam Mitsotakis wygrywa doświadczeniem zawodowym i wykształceniem. Zdaje się być ekspertem w swojej dziedzinie, który może potrafić przedstawiać silne i merytoryczne argumenty na arenie międzynarodowej i na forum instytucji unijnych. Można uznać, że Grecy obdarzyli go ogromnym kredytem zaufania, ale sama różnica procentowa między Syrizą, a Nową Demokracją wskazuje, że kredyt ten w każdej chwili może być mu odebrany. Obywatele Ellady pamiętają bowiem poprzednie rządy Nowej Demokracji i mają za złe tej partii (a także Pasokowi) wprowadzenie państwa w długi i problemy finansowe poprzez nieudolne sprawowanie władzy nad finansami publicznymi. Mitsotakis ma zatem szansę, aby to naprawić i zdobyć umocnić dane mu przez Greków zaufanie. Wydaje się, że najbardziej skuteczna będzie merytoryczna współpraca z opozycją, którą obecnie stanowi głównie Syriza. Tsipras również wydaje się być otwarty na dialog, współpracę i konstruktywną krytykę. Świadczy o tym chociażby forma przekazania władzy.[3] Tak naprawdę skuteczna współpraca Nowej Demokracji z opozycją przy jednoczesnym umocnieniu pozycji na arenie międzynarodowej poprzez zachowanie profesjonalizmu na wszystkich polach może okazać się kluczowa dla odbudowania pozycji Grecji w Unii Europejskiej i na świecie, a tym samym do zachęcenia zagranicznych inwestorów do inwestowania w tym państwie i wzmocnienia jego potencjału ekonomicznego.
[1] Grecki system wyborczy przewiduje dla partii, która zajmie w wyborach pierwsze miejsce premię w postaci dodatkowych 50 miejsc – https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/wybory-parlamentarne-w-grecji-2019-r/nbslfgb; stan na 17/07/2019, godz. 18:50
[2] Warto w tym miejscu bliżej przyjrzeć się samej sylwetce nowego premiera[2]. Jest on bowiem synem Konstandinosa Mitsotakisa, greckiego premiera na początku lat 90., a także bratem Dory Bakojani, byłem Minister Spaw Zagranicznych. Kiriakos Mitsotakis ukończył studia licencjackie z nauk społecznych na Harvard University, uzyskał magisterium z zakresu stosunków międzynarodowych na Stanford University oraz dyplom MBA na Harvard Business School. Pracował jako analityk w sektorze bankowym w Londynie, odbył służbę wojskową w siłach powietrznych. Pracował w Wielkiej Brytanii w McKinsey & Company. W Grecji był zatrudniony w sektorze bankowym i doradczym na stanowiskach kierowniczych. W 2004 po raz pierwszy z listy Nowej Demokracji został wybrany do greckiego parlamentu. Reelekcję uzyskiwał w 2007, 2009 oraz w maju i czerwcu 2012. W 2013 dołączył do rządu Antonisa Samarasa jako minister ds. reformy administracji i e-zarządzania. W styczniu i wrześniu 2015 w przegranych przez demokratów wyborach ponownie uzyskiwał mandat poselski. W styczniu 2016 wygrał drugą turę wyborów na nowego przewodniczącego swojej partii, pokonując w niej Wangelisa Meimarakisa. Na podstawie https://pl.wikipedia.org/wiki/Kiriakos_Mitsotakis
[3] “Mitsotakis then headed to the Maximos Mansion, where outgoing premier Alexis Tsipras was waiting for him at the top of the stairs at the entrance. Mitsotakis climbed them quickly, exchanged a brief handshake with Alexis Tsipras, and then Tsipras accompanied him inside the Maximos Mansion.” https://www.chaniapost.eu/2019/07/08/mitsotakis-sworn-in-as-new-prime-minister-of-greece/; stan na 18/07/2019, godz. 17:05
Photo: Kyriakos Mitsotakis, source – European People’s Party,CC BY 2.0
