KLAUDYNA LIPNIK, Asian Programme
Situated in the north-west, Xinjiang is a vast region that comprises one sixth of the Chinese territory. To visualize it better we could say that Xinjiang is the size of Germany, France, Spain and the United Kingdom combined together. However, it is not the size but the geographical location that determines the region’s strategic importance both for China and Central Asian republics.
Situated on the peripheries of the PRC (People’s Republic of China), it actually lays in the heart of the Eurasian continent and it used to play a prominent role as part of the historical Silk Road. Hence some scholars justly call Xinjiang ‘the crossroads of Asia’ (e.g. J.A.Millward) as it links different civilisations together: Chinese, Middle Eastern and European. When trade on the Silk Road declined, Xinjiang was forgotten for many centuries. But it seems to be in a slow process of regaining its significance since the end of the Cold War. This is mostly due to Beijing’s ‘Go West’ strategy, implemented after the disintegration of the Soviet Union. The mentioned strategy has two main aims: to deeper integrate Xinjiang with the rest of the country and to expand Chinese influence over Central Asian republics in the search of regional power status and new markets. Xinjiang borders Russia, Mongolia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Afghanistan, Pakistan, India and thus, it is destined to play a very important role in the PRC foreign policy. Not only these borders are strategically important, but also the territory itself because it holds vast reserves of natural resources (coal, oil and gas), critical to China’s ever energy-hungry economy. However, Xinjiang also poses a challenge to China because next to Tibet, it is one of the most restive regions in the country.
Given its size and strategic geolocation it is surprising how little attention this region gets from scholars from outside the PRC. The region’s name in full is: Xinjiang-Uyghur Autonomous Region (XUAR) and it is home to more than 40 different ethnic groups, including the Uyghurs, Han, Kazakh, Kyrgyz, Hui, and Mongol. XUAR is sparsely populated, with only 19,25 million people living there, most of them being Uyghurs (a Turkic ethnic group) – around 46% of the population, not Han Chinese (41%). This ethnic diversity generates a conflict between the indigenous peoples and Han, whose migration into the region altered the pattern of ethnic composition in Xinjiang. The influx of Han is strongly encouraged by the government which tries to lure them into XUAR with promises of better jobs and bigger apartaments in order to literally tighten its grip on the region. This strategy, known also as ‘mixing sand’ (chan shazi, 铲沙子) arouses controversy because it undermines the regional ethnic autonomy. Especially the dominant Uyghurs feel threatened that the central government attempts to marginalize their culture and to violently assimilate them into the Chinese society. What is more important, some Uyghurs are seeking independence and claim their rights to create a separate state called Uyghurstan or East Turkiestan. According to them, Xinjiang has always belonged to Uyghurs and the Chinese are simply invaders on their land, what can be simply derrived even from the name of the region because ‘Xinjiang’ literally means ‘New Frontiers’ or ‘New Territory’. As a matter of fact, the history of XUAR and its relationship with China was a rocky one, with China loosing it and winning back again many times to finally successfully assert its control over the region for good in 1949. Obviously, the PRC will never let Xinjiang go and the Uyghur fantasy of independence is just a pipe dream.
Another reason for discontent among the local population is economic disparity between the minorities and Han immigrants. XUAR is one of the less developed regions of China, mostly because of its remotness and inaccessibility. But the overall economic situation there is slowly improving as a result of the governmental campaign called ‘Great Western Development’ launched in 2000 to boost its undeveloped western provinces (this inequal economic situation is a consequence of Deng Xiaoping’s plan introduced in the late 80s, that gave priority to the development of costal provinces when the western part of China lagged behind severely). This is being obtained by massive investments in the development of infrastructure (transport, telecomunications, power plants etc.), education, ecological protection and foreign capital inflow. The plan has been invented in order to deal with the ethnic unrest in Xinjiang and Tibet by allieviating poverty and bridging the economic gap between the eastern and western regions and solidify the nation. In simple words, the central government’s logic behind it was that making people wealthier will keep them happy and solve the separationist problem. However it has not worked out this way because the inequities between the Uyghur and Han deepened as Han have so far benefited more from the development (e.g. they got most of the well paid jobs). This, together with ethnic tensions between Uyghurs and Han have triggered occasional demonstrations and unrests, violently suppressed by the authorities. The most notable incident occurred in July 2009, when hundreds of people were injured and many killed. Uyghurs are also accussed of committing several terrorist attacks in China and one of their militant organisations, the East Turkestan Islamic Movement (ETIM), was listed by the U.S. State Department as a terrorist organization in 2002 (however, this decision sparked lots of controversy).
Given the extraordinary geolocation of Xinjiang along with its rich natural resources (natural gas reserves are estimated to be the biggest in the country), this region has a great potential to play a strategic role in Chinese foreign policy and bring in many benefits especially when it comes to its grand strategy and ‘peaceful rise’. Consolidation of power over Xinjiang and integration of this region with Central Asia can secure China its way to great power status, granting significant security (including energic security), economic and strategic profits at the same time. The disintegration of the Soviet Union has opened the opportunity for Beijing to fully utilise XUAR’s geopolitical attributes and use it as an avenue through which it can expand China’s political and economic influence. Quoting Wang Enmao, Xinjiang is a ‘Eurasian Continental Bridge’ for the PRC, linking its economy with that of Central Asian republics, Middle East, or even Europe (M.Clarke, 2008). But the ethnic situation in Xinjiang is a considerable obstacle and the future of this region is strongly connected with the future of China itself. Thus it should be very important for the central government to solve this issue, because otherwise it may be a flammable region of the PRC, destabilising the whole country. If rapid economic development is not a cure-all (as it seems to fight only symptoms, not the causes), would granting Uyghurs a greater autonomy be an option for taming China’s Wild West?
Bardzo ciekawy artykuł. Zastanawia mnie, na ile Xinjiang prowadzi wyzwoleńczą politykę? Jak sama wspomniałaś jego znaczenie jest niedoceniane przez zachód, może to wina braku politycznego lobbingu? Tak świetnie prowadzonego chociażby przed Tybet, który od lat istnieje w świadomości ludzi jako zniewolone przez Chiny państwo.
Wygląda na to, że ludności Xinjiangu zależy w dużej mierze na podtrzymaniu ich społecznej i gospodarczej autonomii, sięgającej korzeniami do specyfiki koczowniczych i pasterskich ludów Azji Centralnej. Pytanie tylko czy uda im się (i ewentualnie kiedy) wpasować w zupełnie odmienny model wzrostu, forsowany przez Pekin i napływową ludność Han…
Basiu, dążeniom niepodległościowym w Xinjiangu planuje poświęcić następny artykuł. Generalnie społeczność Ujgurska żyjąca poza Chinami jest słabo zorganizowana i brak jej silnego, wyrazistego przywódcy jakim jest np.Dalajlama, a ponadto, Ujgurzy jako wyznawcy islamu zdają się nie wzbudzać takiej sympatii jak Tybetańczycy (chociaż ich sytuacja jest bardzo podobna), przez co sprawa Xinjiangu jest słabo nagłośniona na arenie międzynarodowej przez media. Co więcej, kiedy mówimy o Tybecie, wiemy, że walczy on o niepodległość, natomiast w kwestii Xinjiangu nie jest to już tak jednoznaczne: o niepodległości mówią tam te najbardziej radykalne ugrupowania, natomiast większość Ujgurów (patrząc na to realistycznie) chciałaby po prostu większej autonomii, realnej władzy na obszarze teoretycznie im przez władze chińskie przyznanym, a praktycznie zarządzanym bez ich udziału. Patrząc na statystyki (które mam później nadzieję przedstawić), ludność pochodząca z mniejszości etnicznych, jest w bardzo dużym stopniu upośledzona ekonomicznie w porównaniu z przyjezdnymi tam Hanami, co dodatkowo wzmaga ich poczucie krzywdy i prowadzi do zamieszek. XUAR jest zbyt cennym kąskiem dla Chin, aby kiedykolwiek mógł stać się niepodległy, ale kto wie, może większa samorządność jest w ich zasięgu. Co do samego lobbyngu politycznego, to czy Chiny sobie tak naprawdę coś z niego robią w kwestii Tybetu? fakt, dzięki niemu znacznie wzrosła świadomość społeczności międzynarodowej, ale poza moralnym wsparciem chyba nie ma to innego przełożenia na tamtejszą rzeczywistość.
Paweł, myślę, że to może w sumie nie być tak odległy proces. Po pierwsze dlatego, że Chińczycy wraz z kolejnymi pięcioletnimi planami rozwojowymi budują tam coraz większa liczbę szkół i coraz więcej dzieci z mniejszości etnicznych ma dostęp do edukacji (chociaż często za cenę własnego języka, bo o ile w niektórych tamtejszych podstawówkach można się uczyć w językach tychże mniejszości, tak na wyższych poziomach edukacji nauka jest już po chińsku). Czyli rośnie obecnie nowe, młode pokolenie, które jest wykształcone i w przeciwieństwie do swoich rodziców nie ma już tej bariery językowej. Po drugie, wydaje mi się, że jeżeli weźmie się pod uwagę postrzeganie przez Han siebie i swojej kultury (jako lepszej, wyższej) oraz siłę jej rażenia (np. próba budowania nowej tożsamości ludności zamieszkującej w Xinjiangu poprzez popkulturę – piosenki etc. i tak jak ogólnie w Chinach udało się wykształcić Zhongguo ren, czyli ‘człowieka z Chin’, tak w Xinjiangu powstaje Xinjiang ren) to przy tak intensywnej imigracji Han do XUARu pewnie dojdzie do w miarę szybkiej asymilacji młodych ludzi pochodzących z mniejszości etnicznych. W końcu po ukończeniu szkoły, mając do wyboru wypasanie stad albo pracę dla chińskiej firmy, większość zapewne wybierze to drugie. Tylko podkreślam, że chodzi mi o to pokolenie, które teraz dopiero dorasta, bo myślę, że znajomość chińskiego jest tutaj w dużej mierze kluczowa. Dużo z tych ludzi pewnie też się rozjedzie po całym kraju za pracą i nastąpi naturalne wymieszanie. Myślę, że wraz z wyrównaniem olbrzymich różnic ekonomicznych nastroje nacjonalistyczne znacznie opadną, więc może np. w ciągu 2 pokoleń sytuacja się tam już do pewnego stopnia poprawi? ale ceną za to będzie rozmycie odrębności kulturowej tych mniejszości, co jest oczywiście na rękę Chinczykom.
Albo może jestem po prostu zbyt duża optymistką 🙂
Warto zauważyć, że migracja Hanów do Xinjiangu zatrzymała się wraz z reformami Denga. Oczywiście, rząd ChRL chętnie widziałby więcej “odpowiednich” obywateli na zachodnich rubieżach państwa, ale to już nie są czasy, kiedy mógł zapakować w autobus swoich ludzi i wysłać ich do Urumczi czy Kaszgaru. Z drugiej strony coraz ciężej jest utrzymać tych, którzy już tam mieszkają – stąd plany podobne do “Wielkiego rozwoju zachodu”, stworzone aby zatrzymać migrację w przeciwnym kierunku – na wybrzeże. Dlatego nie przeceniałbym jej obecnej roli w asymilacji lokalnej społeczności.
Zgodzę się z autorką, że zaskakujący jest brak zainteresowania światem sytuacją w regionie. Gdy kilka miesięcy temu pisałem pracę o polityce kulturalnej Pekinu wobec Ujgurów to ciężko było znaleźć wartościowe i aktualne źródła. Blokada informacyjna ChRL w tym przypadku funkcjonuje bardzo sprawnie.
Skąd masz informację, że migracja zatrzymała się z reformami Denga? nie zgodzę się z tym absolutnie, bo wraz z kolejnymi inwestycjami w regionie przyjeżdża tam coraz więcej Han, na co sami Ujgurzy się przecież zresztą bardzo skarżą. Wystarczy spojrzeć na statystyki z 2000 roku. Nie widziałam jeszcze wyników ubiegłorocznego spisu powszechnego pod kątem składu etnicznego Chin przetłumaczonego na angielski, ale spodziewam się, że przez ostatnie 10 lat Hanów tam znacznie przybyło… Same władze chińskie prowadzą bardzo intensywną kampanię zachęcającą do osiedlenia się w miastach Xinjiangu, w Beijingu były niedawno np. dystrybuowane ulotki zachęcające do przeprowadzenia się na zachód Chin. Nieodłącznym elementem kampanii ‘Idź na Zachód’ rozpoczętej w 2000 roku była obietnica dla imigrantów mieszkania oraz dobrych zarobków w Xinjiangu i Tybecie. Według oficjalnych danych co roku do tego regionu autonomicznego w poszukiwaniu pracy sezonowej ma przyjeżdżać około miliona Chińczyków (ogromna większość to Hanowie), a część z nich decyduje się tam pozostać. Zresztą po spisie powszechnym w 2000 roku, kiedy liczba ludności chińskiej w Xinjiangu wynosiła już 7,49 milionów spośród 19,25 miliona ludzi zamieszkujących łącznie ów region (czyli 40,58%, w porównaniu do np.1949 kiedy było to tylko 6%) debatowano nawet nad usunięciem etnonimu z administracyjnej nazwy ‘Region Autonomiczny Xinjiang-Ujgur’. Działanie takie skutkowałoby nie tylko cofnięciem rozpoznania tytularnej grupy etnicznej, ale miałoby również poważne konsekwencje dla alokacji tam funduszy – zwłaszcza dla finansowania edukacji w językach mniejszości. Może rząd już nie pakuje ich w autobusy i nie zmusza masowo do wyjazdów, ale dostarcza im silnych bodźców ekonomicznych do migracji w te strony, XUAR ma przecież co roku jeden z najwyższych wskaźników wzrostu ze wszystkich prowincji i regionów ChRL. Szacuje się, że w stolicy (Urumqi) od 80 do 95% ludności to właśnie Chińczycy Han. Migracja ta się więc nie zatrzymała, tylko jest po prostu na mniejszą skalę – ale jest. Nie wiem kiedy pisałeś swoją pracę, ale mogę Ci wysłać ciekawą książkę napisaną o Ujgurach i Xinjiangu przez Bovingdona (http://www.amazon.com/Uyghurs-Strangers-Their-Own-Land/dp/0231147589), dostałam ją w wersji elektronicznej od mojego promotora, została wydana w lipcu 2010 roku.