Czekając na Amerykanów

FILIP DELEŻYŃSKI

Samuel Beckett prawdopodobnie nie zatytułowałby swojej sztuki “Czekając na Amerykanów”, ponieważ uznałby, że nadmiar dramaturgii nie wpłynie pozytywnie na frekwencję. W chwili pisania tego artykułu, amerykański dług publiczny wynosi w przybliżeniu 14,293 bilionów dolarów.

Zważywszy, że dla przeciętnego śmiertelnika jest to liczba ciężka do przyswojenia, możemy posłużyć się jedną z wielu dostępnych w sieci wizualizacji tej sumy – bryła wypełniona sprasowanymi studolarówkami musiałaby mieć podstawę wielkości przeciętnego boiska do piłki nożnej lub futbolu, a wysokość niewiele niższą od Statuy Wolności.

Barack Obama, którego w przyszłym roku czekają wybory prezydenckie, we wtorek w nieco dramatycznym wystąpieniu zapowiedział konieczność podniesienia podatków, chociaż wcześniej tego samego dnia Biały Dom opowiedział się za planem autorstwa senatora Demokratów Harry’ego Reida, który podwyżkom podatków jest przeciwny. Na pierwszy rzut oka całość wydaje się wielce konfundująca. Jednakże, amerykańskie media dostrzegły logikę w tym gąszczu niespójności – Obama był zmuszony wspomnieć o podwyżce podatków, ponieważ w ubiegłym tygodniu był bliski dojścia do porozumienia z przewodniczącym Izby Reprezentantów Johnem Boehnerem w kwestii cięć deficytu, z którymi zwiększenie podatków się wiązało. Ustawa pióra Boehnera trafia dziś pod obrady w Izbie Reprezentantów.

Mimo, iż w ostatnich tygodniach takie frazy jak „restrukturyzacja” lub „rolowanie długu” słyszymy niemal każdego dnia, wiele osób zadaje pytanie podstawowe: jak wygląda bankructwo kraju w praktyce? Skutki takiego biegu wydarzeń można podzielić na trzy kategorie: konsekwencje dla wierzycieli, konsekwencje dla kraju oraz konsekwencje dla poszczególnych obywateli.

Wierzyciele na ogół muszą się pogodzić z faktem, że części pożyczonych pieniędzy nigdy nie zobaczą – w 2002 roku wierzyciele Argentyny wychodzącej z kryzysu ekonomicznego otrzymali zwrot jedynie 25% długu. Krajowe skutki restrukturyzacji długu oznaczają konieczność zmniejszenia państwowych wydatków w celu jak najpełniejszego spłacenia wierzycieli. Z drugiej strony, kraj ogłaszający bankructwo musi również liczyć się z obniżeniem swojego ratingu kredytowego, a tym samym z trudniejszym pozyskiwaniem nowych pożyczek.

Konsekwencje dla pojedynczego obywatela wiążą się z zagrożeniem ciągłości wypłat emerytur oraz innych świadczeń socjalnych.

Ważnym aspektem ogłoszenia niewypłacalności kraju jest również wpływ tego wydarzenia na gospodarkę jako większą całość. W tej kwestii zasada jest dość prosta – im większy udział danego państwa w światowym PKB, tym bardziej odczują to rynki w skali globalnej. Nasze europejskie podwórko dostarczyło nam w ostatnim czasie własnych zmartwień. O ile bankructwo Grecji miałoby dla strefy euro większy oddźwięk polityczny, aniżeli ekonomiczny (należy pamiętać, że grecka gospodarka odpowiedzialna jest jedynie za 2% unijnego PKB), ewentualna niewypłacalność innego członka niechlubnego klubu PIIGS, mianowicie generujących sześciokrotnie wyższy dochód Włoch, dałaby się we znaki w o wiele większym stopniu. Biorąc pod uwagę fakt, iż Stany Zjednoczone odpowiedzialne są za 23% światowego PKB, skutki globalne restrukturyzacji amerykańskiego długu ciężko sobie nawet wyobrazić.

Dług publiczny USA, przyrastający z prędkością ok. 2 tysięcy dolarów na sekundę, osiągnie swój ustawowy limit 2 sierpnia 2011. Do tego czasu Amerykanie muszą dojść do ponadpartyjnego porozumienia w kwestii zwiększenia dopuszczalnego pułapu. Mimo wspomnianej już wcześniej dramaturgii, jaka towarzyszy temu ekonomicznemu spektaklowi, należy pamiętać o tym, że negocjowany dopuszczalny poziom zadłużenia Stanów Zjednoczonych był dotychczas podnoszony przeszło 70 razy. O ile rynki finansowe dostarczają nam w ostatnich miesiącach większej dawki emocji, o tyle prawdopodobieństwo dopuszczenia do niewypłacalności USA jest niewielkie i, mimo wszystko, nie powinno spędzać nam snu z powiek.